Gelir Artırıcı
Çalışmalar
Ülkemizde son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanmalar, merkezi bütçeyi olduğu kadar belediyelerin mali yapısını da doğrudan etkilemiştir. Artan maliyetler, azalan gelir payları ve düşen tahsilat oranları, belediyelerin hizmet üretme kapasitesini sınırlandırmaktadır.
Bu tablo, belediyelerin sadece tasarrufla değil, aynı zamanda yeni gelir kaynakları oluşturarak ve mevcut gelirlerini etkinleştirerek mali sürdürülebilirliklerini sağlamalarını zorunlu kılmaktadır.
Mahalli İdareler Derneği olarak, bu ihtiyaca yönelik kapsamlı bir “Gelir Artırıcı Çalışmalar Danışmanlık Projesi”hazırlanmıştır.
1. Giriş
Son yıllarda yaşanan ekonomik dalgalanmalar yalnızca vatandaşların alım gücünü değil, yerel yönetimlerin bütçe dengelerini de ciddi biçimde etkilemiştir. Artan maliyetler, azalan merkezi paylar ve gelir tahsilat oranlarındaki düşüş, belediyelerin hizmet sunumunda sürdürülebilirliği tehdit etmektedir.
Bu ortamda belediyelerin finansal yapısını güçlendirmesi, mevcut gelir kalemlerini etkin kullanması ve yeni gelir kaynakları oluşturması bir zorunluluk haline gelmiştir.
Mahalli İdareler Derneği olarak, 1989’dan bu yana yerel yönetimlerin yanında yer alan, 2006 yılından itibaren kamu yararı statüsünde faaliyet gösteren köklü bir kuruluşuz. Türkiye genelinde yüzlerce belediyeye eğitim, danışmanlık ve proje hizmeti sunarak, kurumsal kapasite gelişiminde güvenilir bir paydaş haline geldik.
Bu danışmanlık teklifi, belediyelerin gelir artırıcı potansiyellerini ortaya çıkararak, kısa, orta ve uzun vadede mali dayanıklılıklarını artırmayı hedeflemektedir.
2. Mahalli İdareler Derneği
Kuruluş Yılı: 2006
Statü: Kamu Yararı Statülü Dernek (Cumhurbaşkanlığı onaylı)
Deneyim: 18 yıldır belediyelere yönelik eğitim, danışmanlık ve projeler yürütülüyor
Referanslar: Türkiye genelinde yüzlerce yerel yönetimle işbirliği
Uzman Kadro: Maliye, belediye gelir mevzuatı, taşınmaz yönetimi, enerji verimliliği, finansal planlama, hukuk ve dijital gelir takibi alanlarında uzman danışmanlardan oluşmaktadır.
3. Hukuki Temel: Belediye Kanunu 75.Madde
5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun 75. Maddesi:
“Belediyeler, kamu yararına çalışan dernek ve vakıflarla ortak hizmet projesi yapabilir, bu amaçla kaynak aktarabilir.”
Bu hüküm sayesinde: İhaleye gerek kalmadan doğrudan iş birliğiyle Ortak Hizmet Projesi kapsamında belediyeler, Mahalli İdareler Derneği ile İç Kontrol Sistemi Kurulumu projesini hayata geçirebilir.
Not: Bu düzenleme, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamı dışındadır. Belediye meclisinin alacağı basit bir karar yeterlidir.
3. Proje Amacı
Bu proje ile amaçlanan, belediyelerin kendi iç potansiyellerini harekete geçirerek mali özerkliklerini güçlendirmek ve gelir kaynaklarını çeşitlendirmektir.
Proje ile hedeflenen çıktılar şunlardır:
-
Mevcut gelir kalemlerinin (emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, ilan-reklam vergisi, kira gelirleri, harçlar vb.) etkinliğinin artırılması,
-
Tahsilat oranlarının yükseltilmesi, kayıt dışı gelir kayıplarının önlenmesi,
-
Taşınmazların, iş yerlerinin ve tesislerin verimli yönetilmesi,
-
Atıl kaynaklardan (enerji verimliliği, yenilenebilir enerji, sıfır atık uygulamaları vb.) yeni gelir modellerioluşturulması,
-
Belediyeye özgü Gelir Artırıcı Eylem Planı hazırlanması,
-
Mali disiplini güçlendiren ve kaynak israfını önleyen yönetim modeli oluşturulması.
4. Hizmet Kapsamı
Proje, belediyenin büyüklüğüne ve mevcut finansal kapasitesine göre 5 aşamalı olarak yürütülür:
1. Hazırlık ve Tanıtım
Belediye meclisi kararı, proje tanıtımı, çalışma grubu oluşturulması (1–2 hafta)
2. Mevcut Durum Analizi
Gelir kalemlerinin incelenmesi, tahsilat performans analizi, taşınmaz envanteri ve kaynak kullanım incelemesi (2–3 hafta)
3. Stratejik Gelir Artırma Modeli
Alternatif gelir önerileri, yeni kaynak geliştirme alanları (enerji, dijital reklam, ortak yatırım vb.) (3–4 hafta)
4. Uygulama ve Eğitim
Belediye personeline uygulamalı gelir artırma eğitimi, performans göstergelerinin oluşturulması (3–4 hafta)
5. İzleme ve Destek
6 ay boyunca gelir performans takibi ve iyileştirme önerileri (Sürekli)
5. Belediyeye Sunulacak Çıktılar
Proje sonunda belediyeye aşağıdaki doküman ve çıktı setleri teslim edilir:
-
Gelir Artırma Strateji Raporu
-
Mevcut Durum ve Tahsilat Analizi Raporu
-
Alternatif Gelir Alanları Fizibilite Raporu
-
Taşınmaz ve Kaynak Yönetimi Rehberi
-
Gelir Artırıcı Eylem Planı (2026–2028)
-
Personel Eğitim Sunumları ve Katılım Belgeleri
-
6 Aylık Performans İzleme Raporu
-
Belediye Meclisine Sunulabilir Sonuç Raporu
Tüm çıktılar, belediyenin resmî yazışma formatına uygun, dijital ve arşivlenebilir biçimde hazırlanacaktır.
6. Bütçe Önerisi
Proje bütçesi, belediyenin nüfusuna, personel sayısına ve işlem hacmine göre esnek olarak belirlenir.
Kaynak aktarımı: Proje başlangıcı, ortası ve sonu olmak üzere 3 eşit taksitte yapılabilir.
Not_1: Bütçe, 75. madde kapsamında “ortak hizmet projesi” niteliğinde olduğundan ihale gerekçesi aranmaz.
Not_2: Bütçe aralığı sütununda belirtilen alt limit Mahalli idareler Derneğine üye olan belediyeler içindir.
