Bu çalışmamızda belediye ve belediye şirketlerini “idare” statüsünde ilgilendiren Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) idari para cezalarına (İPC) 2020-08 sayılı SGK Genelgesi ışığında yer verilecektir.
1. ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASINA YÖNELİK İPC
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 85’inci maddesinin beşinci fıkrasında, “Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar, bu maddenin uygulanmasıyla ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı olarak en geç bir ay içinde vermeye mecburdur.” Hükmüne yer verilmiştir.
5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde ise; 85’inci maddesinin beşinci fıkrasında, “ (…) belirtilen yükümlülükleri belirtilen sürede yerine getirmeyenlere, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” Hükmüne yer verilmiştir.
Tebligata Hiç Cevap Verilmemesi Hali: Bu düzenlemelere göre; gerek ihale konusu işlerle ilgili, gerekse de özel bina inşaatı işyerleri ile ilgili SGK tarafından yapılacak olan ön değerlendirme, araştırma veya tespit işlemlerine esas teşkil eden bilgi ve belgelerin 1 aylık süre içinde SGK’ ya gönderilmesine ilişkin tebliğ edilen yazıya rağmen, söz konusu bilgi ve belgeleri, tebligatın alındığı tarihten itibaren 1 ay içinde bildirmeyen ilgili belediye/belediye şirketi hakkında, 1 aylık sürenin son gününde geçerli olan brüt asgari ücret üzerinden, aylık brüt asgari ücretin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
İkinci ve Daha Sonraki Tebligatlara da Cevap Verilmemesi Hali: Diğer taraftan, ilgili belediye/belediye şirketinin yapılan tebligata 1 aylık sürede cevap vermemeleri nedeniyle SGK tarafından ilgili idarelere tekrar muhtelif tarihlerde tebligat yapılması ve yapılan bu tebligatlara da 1 aylık süre içerisinde cevap verilmemesi halinde, yasal suresinde cevap verilmeyen her bir yazı ile ilgili olarak tekrar idari para cezası uygulanmaz.
İlk Tebligata Cevap Verildiği Halde Tekrar Eksik Bilgiler İçin Tebligata Cevap Verilmemesi Hali: İhale makamlarından (belediye/belediye şirketi) 1 aylık süre içerisinde verilen yazıya istinaden oluşan tereddütlerin giderilmesi amacıyla yeni bilgi ve belge isteme yazılarına 1 aylık süre içerisinde cevap verilmediği gerekçesiyle yasal süresinde cevap verilmeyen her bir yazı ile ilgili olarak ayrı ayrı idari para cezası uygulanmaz.
Tebligatın Elden Belediye/Belediye Şirketine Yapılması Hali: SGK Ünitelerince ihale makamına/ruhsatı düzenleyen kurumlara (belediye/belediye şirketi) hitaben düzenlenen barkod numaralı yazıların “e-ilişiksizlik” uygulamasından alınarak ilgili belediye/belediye şirketine elden verilmesi halinde, söz konusu yazının ilgili belediye/belediye şirketinin evrak kaydına giriş tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde SGK’ ya gönderilmemesi durumunda idari para cezası uygulanacaktır. Ancak söz konusu yazının ilgili belediye/belediye şirketinin evrak kaydına girişinin bulunmaması halinde 1 aylık sürenin tespitine imkan veren bir tarih söz konusu olmayacağından idari para cezası uygulanmaz.
Doğrudan Temin Yoluyla Yaptırılan İşlerde İdari Para Cezası: Doğrudan temin usulü ile yaptırılan işlerin işçilik gerektiren bir iş olması, diğer bir ifade ile söz konusu işlerin ikmali için sigortalı çalıştırılmış olması halinde; ihale makamlarınca (belediye/belediye şirketi), asgari işçilik uygulamasıyla ilgili SGK tarafından istenilecek bilgi ve belgelerin 1 aylık süre içinde verilmemesi halinde ilgili belediye/belediye şirketi hakkında aylık brüt asgari ücretin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Fiilin İşlendiği Tarihin Tespiti: İdari para cezasına konu fiil, ilgili kanunlar ile verilen yükümlülük yerine getirilmediği zaman işlenmiş sayıldığından, 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler idari para cezasına konu fiili, yükümlüklerini yerine getirmeleri gereken sürenin son günü itibariyle işlemiş sayılmaktadır. Bu kapsamda; belediye/belediye şirketi tarafından tebligatın (yazının) alındığı tarihten başlamak üzere 1 aylık sürenin son günü fiilin işlendiği tarih olarak kabul edilecektir.
Örnek 1- (A) Belediyesine hizmet alımı ihalesi işi ile ilgili olarak gönderilen yazının 05.08.2024 tarihinde tebliğ edilmiş olduğu varsayıldığında, en geç 05.09.2024 tarihine kadar istenilen bilgilerin SGK’ ya verilmemesi halinde aylık asgari ücretin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örnek 2- 1 nolu örnek uygulamada (A) Belediyesinin 05.08.2024 tarihinde tebliğ edilmiş olan yazıya 1 aylık sürede cevap vermemesi nedeniyle ilgili belediyeye 07.10.2024 tarihinde bilgi ve belgelerin istenmesi ile ilgili olarak tekrar tebligat yapıldığı ancak söz konusu tebligata karşın 1 aylık surede söz konusu belediyeden cevap alınmadığı varsayıldığında, yasal süresi içinde cevap vermeme fiiline ilişkin daha önce idari para cezası uygulandığından, 07.10.2024 tarihinde tebliğ edilen yazı nedeniyle ikinci kez idari para cezası uygulanmaz.
Örnek 3- (B) Belediyesi Şirketi tarafından yaptırılan ihale konusu inşaat işine ilişkin bilgi ve belgeler 5510 sayılı Kanunun 85’inci maddesi kapsamında ilgili belediye şirketinden 13.05.2024 tarihinde tebliğ edilen yazı ile istenmiş olup 1 aylık süre içerisinde gerekli bilgiler ilgili SGK Ünitesine gönderilmiştir. Söz konusu yazıda ihale konusu işin bitiş tarihine yer verilmediği görülmüş olup, 05.07.2024 tarihinde tebliğ edilen yazı ile bu eksikliğin giderilmesi istenmiştir. İlgili yazıya cevabi yazının 1 aylık süreden sonra ( 19.08.2024’den sonra) verilmesi halinde (B) belediyesi şirketine idari para cezası uygulanmaz.
2- İHALE KONUSU İŞLERİ ÜSTLENENLERİN SGK’YA BİLDİRİMİNE YÖNELİK İPC
5510 sayılı Kanunun “prim ve idari para cezası borçlarının hak edişlerden mahsubu, ödenmesi ve ilişiksizlik belgesinin aranması” başlıklı 90’ıncı maddesinin birinci fıkrasında, kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşların ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşların, kanunla kurulan kurum ve kuruluşların, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini on beş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlü oldukları hükme bağlanmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin “ihalelerin bildirilmesi” başlıklı 5’inci maddesinde ise, idarelerin, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların tebligat adreslerini sözleşmenin imzalandığı tarihi takip eden on
beş gün içinde ilgili üniteye bildirmek zorunda oldukları, ihale konusu iş, piyasadan hazır halde alınıp satılan malın temini ise bu işlerin idare tarafından Kuruma bildirilmeyeceği öngörülmüştür.
Bu doğrultuda, belediye/belediye şirketlerinin, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini 15 gün içinde SGK’ ya bildirmemeleri 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre idari para cezası aşağıdaki şekilde uygulanır.
İşi Üstlenenin Kim Olduğu ve Adresinin Bildirilmesi: Buna göre, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini sözleşmenin imzalandığı tarihi takip eden 15 gün içinde SGK’ ya bildirmeyen ilgili belediye/belediye şirketi hakkında, 15’inci günde geçerli olan asgari ücret üzerinden, 1 aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.
Yer Teslimi veya İşe Başlama Tarihinin Bildirilmesi: 5510 sayılı Kanunun 90’ıncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca ihale makamlarınca (belediye/belediye şirketi) yapılacak ihale konusu işin bildirimi aşamasında yalnızca işi üstlenenler ve bunların adres bilgilerinin bildirilmesi gerekmekte olup, yer teslimi veya işe başlama tarihlerinin bildirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla, yer teslimi veya işe başlama tarihlerini ihtiva etmeyen bildirimler nedeniyle idari para cezası uygulanmaz. Bu bilgilerin ihtiyaç duyulması halinde bilahare istenilmesi gerekmektedir.
Tek İhaleyle Birden Fazla Yükleniciyle Sözleşme İmzalanması Hali: Bazı durumlarda tek ihale ile birden fazla yükleniciyle sözleşme imzalanması mümkün bulunmaktadır. Bu gibi durumlarda idari para cezasının uygulanması sırasında ihale konusu işin ilgili belediye/belediye şirketi tarafından birden fazla yükleniciye verilmesi üzerinde durulmaksızın ilgili belediye/belediye şirketinin ihale konusu işe ilişkin bildirim yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğine bakılır.
Fiilin İşlendiği Tarihin Tespiti: İdari para cezasına konu fiil, ilgili kanunlar ile verilen yükümlülük yerine getirilmediği zaman işlenmiş sayıldığından, 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler idari para cezasına konu fiili, yükümlüklerini yerine getirmeleri gereken sürenin son günü itibariyle işlemiş sayılmaktadır. Bu kapsamda; sözleşmenin imzalandığı tarihi takip eden 15’inci gün fiilin işlendiği tarih olarak kabul edilir.
Örnek 1- (A) Belediyesi tarafından ihale suretiyle yaptırılan su kanalı inşaatı işine ilişkin sözleşme ilgili firmayla 08.04.2024 tarihinde imzalanmıştır. Söz konusu işi üstlenenleri ve adreslerini en geç 08.05.2024 tarihine kadar (bu tarih dahil) SGK’ ya bildirilmemesi halinde 08.05.2024 tarihinde geçerli olan asgari ücret tutarı üzerinden idari para cezası uygulanır.
Örnek 2- (B) Belediyesi tek ihale numarasıyla 10 yükleniciyle taşıma ihale sözleşmesini 01.04.2024 tarihinde ayrı ayrı imzalamış olup, ilgili belediye tarafından söz konusu işi üstlenenlerin ve adreslerinin 15 günlük süre geçtikten sonra SGK’ ya bildirilmesi halinde, tek bir ihale olması sebebiyle 1 aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.
3- SİGORTASIZ OLDUĞUNU TESPİT ETTİĞİ KİŞİLERİ SGK BİLDİRİMİNE YÖNELİK İPC
5510 sayılı Kanunun 8’inci maddesinin yedinci fıkrasında, “Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri, Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Kanunun 100’üncü maddesinde;
“ 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla yapılacak protokoller çerçevesinde, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller ile özel hayat ve aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması, 6183 sayılı Kanuna göre Kurum alacaklarının takip ve tahsili ile bu Kanun kapsamında verilen diğer görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi sürekli ve/veya belli aralıklarla vermeye, bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini sağlamaya, görüntülenen bu bilgilerin güvenliğini sağlamaya, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için ibraz etmeye mecburdurlar.
Bu madde kapsamında ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar Kurumun belirleyeceği süre içerisinde söz konusu talebe cevap vermek ve gereken kolaylığı göstermekle yükümlüdürler.
(Değişik birinci cümle: 15.2.2018-7099/19 md.) Kurum, bu Kanun gereği verilecek her türlü belge veya bilginin internet, elektronik ve benzeri ortamda gönderilmesi hususunda, gerçek veya tüzel kişiler ile yazılı sözleşme ile yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişilere izin vermeye, bu kişileri aracı kılmaya veya zorunlu tutmaya, Kuruma verilmesi gereken her türlü belge, bildirge ve taahhütnamenin, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara verilmesini mecbur kılmaya, söz konusu belgeleri diğer kamu idarelerine ait formlarla birleştirmeye ve bu belgeleri kamu idarelerinin elektronik bilgi işlem ortamından almaya, bu kişilere yapılacak bildirimleri Kuruma verilmiş saymaya, bu Kanunun uygulaması ile ilgili işveren, sigortalı ve diğer kurum, kuruluş ve kişilerin talepleri üzerine veya re’sen düzenleyeceği her türlü bilgi ve belgeyi bilgi işlem ortamında oluşturmaya, bu şekilde hazırlanacak olan bilgi ve belgelerin sadece internet ve benzeri iletişim ortamından ilgili kişilere verilmesini kararlaştırmaya yetkilidir. Elektronik ortamda hazırlanacak bilgi ve belgeler adli ve idari makamlar nezdinde resmi belge olarak geçerlidir.
Belge veya bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulan gerçek ve tüzel kişilerin, Kurumun bilgi işlem sistemlerinin herhangi bir nedenle hizmet dışı kalması sonucu belge ve bilgiyi, bu Kanunda öngörülen sürenin son gününde Kuruma gönderememesi ve muhteviyatı primleri de yasal süresi içinde ödeyememesi halinde, sorunların ortadan kalktığı tarihi takip eden beşinci işgününün sonuna kadar belge veya bilgiyi gönderir ve muhteviyatı primleri de aynı sürede Kuruma öder ise bu yükümlülükleri Kanunda öngörülen sürede yerine getirmiş kabul edilir.
(Ek fıkra: 18.2.2009-5838/3 md.) Üçüncü fıkra hükümleri çerçevesinde yetkilendirilen kamu idaresi, yetkilendirildiği hususlarla sınırlı olarak kendi mevzuatında yer alan yetkileri kullanabilir.
(Ek fıkra: 25.6.2009-5917/41 md.) Kurum, genel sağlık sigortalılarının bakmakla yükümlü oldukları kişilerin genel sağlık sigortasından yararlanmalarına esas bilgilerinin, sağlayacağı elektronik alt yapı üzerinden girilmesini kamu idarelerinden, işverenlerden ve bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılardan isteme yetkisine sahiptir. Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde belirtilen şartlara uygun olarak veya Kurumca belirlenecek sürede bilgi girişlerini yapmayanlar hakkında bu Kanunun 102 nci maddesine göre idari para cezası uygulanır.
Bu maddenin uygulanması ile ilgili usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”
Hükmü yer almaktadır.
Kamu idarelerinin ve bankaların SGK tarafından sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmemeleri veya kontrol etmelerine rağmen sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri SGK’ ya bildirmemeleri halinde uygulanacak olan idari para cezaları 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde açıklanmıştır.
5510 sayılı Kanunun 8’inci maddesinin yedinci fıkrası ve 100’üncü maddesinin uygulaması hakkında Bankalar ve Kamu İdareleri Tarafından Yapılacak Olan Sigortalılık Kontrolü ile Kurum ve Kuruluşlardan Alınacak Bilgi ve Belgelere Dair Tebliğ yayımlanmış olup, amaç ve kapsamı
“Bu Tebliğ; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 8 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 100 üncü maddesi kapsamında, bankalar ve kamu idareleri ile diğer kurum ve kuruluşların, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etme yükümlülüğü ve bu yükümlülüğe istinaden işlem yaptığı kişilerin kimlik bilgilerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi, ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kişilerin sosyal güvenliklerinin sağlanması, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Kanuna göre Sosyal Güvenlik Kurumu alacaklarının takip ve tahsili ve 5510 sayılı Kanunla Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen görevlerin yerine getirilmesi ile sınırlı olmak kaydıyla, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, gerçek ve tüzel kişiler, kamu kurumları, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan 6/12/2013 tarihli ve 28843 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Bankalar ve Kamu İdareleri Tarafından Yapılacak Olan Sigortalılık Kontrolü ile Kurum ve Kuruluşlardan Bilgi ve Belgelerin Alınmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde münferit ya da yapılacak protokollerle alınacak bilgi ve belgelerin belirlenmesi amacıyla düzenlenmiştir.”
şeklinde düzenlenmiştir.
Söz konusu Tebliğin 15’inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında; belediyeler ve il özel idarelerince aşağıdaki düzenlemelere yer verilmiştir.
“ a) İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatına İlişkin Yönetmelik kapsamında, sıhhi ve gayri sıhhi işyerlerinin açılmasında ilgisine göre büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından ruhsat verilmesinde, ruhsat verilen işyerleri için “işyeri adresi ve unvanı” bilgileri bu kurumlarca; büyükşehir belediyeleri, belediye ve il özel idarelerince yapılan denetimlerde ve ruhsat işlemleri sırasında içkili ve umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde çalıştığı tespit edilen kişilerin T.C. Kimlik Numaralı işyeri sahibi/işyeri çalışanı ayrımlı kimlik bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adresi bilgileri ile varsa ücreti ve işe başlama tarihi bilgileri Kuruma (SGK kastedilmektedir) gönderilir.
b) Belediye Zabıta Yönetmeliği kapsamında zabıta denetimlerinde düzenlenen ve istihdama yönelik bilgiler içeren tutanaklarda çalışan kişilerin T.C. Kimlik Numaralı işyeri sahibi/işyeri çalışanı ayrımlı kimlik bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adresi bilgileri ile varsa ücreti ve işe başlama tarihi bilgileri Kuruma gönderilir.
c) Şehirlerarası ve şehir içi terminal giriş ve çıkış kayıtlarından araç, şoför ve diğer çalışanlara ait bilgiler ile otogarda hizmet veren otobüs firmalarının büro çalışanları ve araç şoförleri ile diğer çalışanlarının T.C. Kimlik Numaralı işyeri sahibi / işyeri çalışanı ayrımlı kimlik bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adresi bilgileri ile araç plaka bilgisi varsa çalışanların ücreti ve işe başlama tarihi bilgileri Kuruma gönderilir.
ç) Belediye sınırları içinde 5393 sayılı Belediye Kanununun 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (p) bendi yetkisi gereği kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları, özel halk otobüsü, ticari taksi, minibüs ve taksi dolmuş işletenler ile bu araçlarda çalışan kişilerin T.C. Kimlik Numaralı işyeri sahibi / işyeri çalışanı ayrımlı kimlik bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adresi bilgileri ile araç plaka bilgisi varsa çalışanların ücreti ve işe başlama tarihi bilgileri Kuruma (SGK kastedilmektedir)gönderilir.
d) Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğince; genel olarak okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim ve yüksek öğretim öğrencileri ile sadece rehber personel taşımacılığı hizmeti yapmak üzere müracaat edenler için düzenlenen onaylı “okul servis aracı özel izin belgesi” örneği Kuruma gönderilir.
e) Kurumca talep edilmesi halinde, Belediye Su ve Kanalizasyon Hizmetlerinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik kapsamında belediye sınırları içerisinde geçici işyeri, ilk işyeri, inşaat abonelik bilgileri, faaliyete geçen işyerlerinin tespiti amacıyla sektörel ya da bölgesel bazda, su abonelik bilgileri ile istenilen dönem aralıklarındaki tüketim bilgileri Kuruma gönderilir.”
Sigortalı Başına İdari Para Cezası: Belediye/Belediye Şirketleri yukarıda belirtilen konularda işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmemeleri veya kontrol etmelerine rağmen sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri SGK’ ya bildirmemeleri halinde, kontrol etmediği veya kontrol etmesine ve sigortasız olduğunu tespit etmesine rağmen SGK’ ya bildirmediği her bir sigortalı başına, söz konusu bilgilerin SGK’ ya gönderilmesi gereken sürenin son gününde geçerli olan brüt asgari ücret üzerinden aylık asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır.
Fiilin İşlendiği Tarihin Tespiti: İdari para cezasına konu fiil, ilgili kanunlar ile verilen yükümlülük yerine getirilmediği zaman işlenmiş sayıldığından, 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler idari para cezasına konu fiili, yükümlüklerini yerine getirmeleri gereken sürenin son günü itibariyle işlemiş sayılır. Bu kapsamda; bilgilerin SGK’ ya gönderilmesi gereken surenin son günü fiilin işlendiği tarih olarak kabul edilir.
4- Yapı Ruhsatına Yönelik İPC
5510 sayılı Kanunun 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında, valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişilerinin, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeleri ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgileri verildiği tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirmekle yükümlü oldukları,
Aynı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde; Kanunun 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülüğü yasal süresi içinde yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlara yerine getirilmeyen her bir bildirim yükümlülüğü için aylık asgari ucret
tutarında idari para cezası uygulanacağı,
Hükme bağlanmıştır.
Ruhsatın Onay Tarihine Göre İdari Para Cezası: Ruhsat vermeye yetkili makamlarca düzenlenen yapı ruhsatında yer alan “ruhsatın onay tarihi” esas alınarak, yapı ruhsatlarının bu tarihten itibaren 1 aylık süre içerisinde ilgili idarelerce SGK’ ya bildirilmemesi halinde ilgili kurum hakkında idari para cezası uygulanmaktadır.
Ruhsatın Verildiği Tarihine Göre İdari Para Cezası: Yapı ruhsatlarının verilme tarihi ile ilgili olarak ihtilaf ve tereddüt yaşandığı, SGK tarafından yapı ruhsatında yer alan onay tarihi esas alınarak 1 aylık sürenin hesaplanması sonucunda uygulanan idari para cezalarına belediyelerce itiraz edildiği, devamında durumun ilgili idarelerce yargıya intikal ettirilerek dava konusu edildiği anlaşılmaktadır. Yapı sahipleri veya kanuni vekillerince yapı ruhsatı almak için ruhsat vermeye yetkili birimlere müracaatlarda, tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge) mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları roperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmekte; ruhsat vermeye yetkili makamlarca ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde, eksik veya yanlış olduğu takdirde, müracaat tarihinden itibaren 15 gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilmekte, eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç 15 gün içinde, yapı ruhsatı verilmektedir.
Yapı ruhsatının verilme aşamasında yapı ruhsatı ile ilgili süreç, 5490 sayılı “Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun “Sekizinci Kısım” 50’nci maddesinin birinci fıkrası ile “Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik’in İkinci Bölüm 9’uncu maddesine göre gerçekleştirilmekte olup, Ulusal Adres Veri Tabanından, Yapı Ruhsatı verilecek yapının adresinin işlenmiş olması zorunluluğu bulunmaktadır. Yapı Ruhsatı formu, ilgili makamlarca onaylandıktan sonra ulusal adres veri tabanına kaydedilmiş olan “Ruhsat Takip No” kullanılarak ilgili Yapı Ruhsatı çağrılıp onay butonuna basılarak onaylandığı teyit edildikten sonra sistemin oluşturduğu onay kodu Yapı Ruhsatı formunda “118. Onay kodu” Bölümüne elle yazılarak Yapı Ruhsatı verme işlemi sonlandırılmaktadır. Bu işlemin gerçekleşmesinden sonra mekansal adres kayıt sistemi (MAKS) üzerinden de onaylanması ile tekemmül etmesinden sonra ilgilisine bir tutanak ile teslim edilmekte veya posta ile gönderilmesinden sonra yapı ruhsatının bir sureti SGK’ ya gönderilmektedir. Bu itibarla, yapı ruhsatının onaylanma aşamasında sistem tarafından yapılması gereken en son işlemin "mekansal adres kayıt sistemine onay işlemi" olduğu ve bu işlemden sonra ilgilisine teslim edildiği dikkate alınarak, yapı ruhsatının ruhsat sahibine veya vekiline teslim edildiği tarihin veya posta ile gönderilmiş ise tebliğ tarihinin, bu tarihleri ispatlayıcı belgelerin de beraberinde ibraz edilmesi kaydıyla, 5510 sayılı Kanunun 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen "verildiği tarih" olarak esas alınması, bu tarihten itibaren 1 ay içinde ruhsatları SGK’ ya göndermeyen mahalli idareler hakkında idari para cezası uygulanması gerekmektedir.
Yapı Ruhsatlarının On-Line Gönderilmesi: Yapı ruhsatına yapı ruhsatına başvuranlar tarafından ruhsat vermeye yetkili mercilere yapılan yapı ruhsatı başvurularında yapı ruhsatına ilişkin bildirim formu alınmakta olup; bu formdaki yer alan bilgiler ruhsat vermeye yetkili merci tarafından SGK’ ya on-line olarak aktarıldığından, 5510 sayılı Kanunun 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen "verildiği tarih" olarak mekansal adres kayıt sistemine onay işleminin yapıldığı tarihin esas alınması, bu tarihten itibaren 1 ay içinde yapı ruhsatı bildirim formunda yer alan bilgileri SGK’ ya on-line olarak göndermeyen belediyeler hakkında idari para cezası uygulanması gerekmektedir.
Bildirim Formunun Alınmaması Hali: Yapı ruhsatına ilişkin bildirim formunun alınmaması dolayısıyla bu formda yer alan bilgileri SGK’ ya göndermeyen idarelerin, yapı ruhsatının ruhsat sahibine veya vekiline teslim edildiği tarihin veya posta ile gönderilmiş ise tebliğ tarihinin, bu tarihleri ispatlayıcı belgelerin de beraberinde ibraz edilmesi kaydıyla, 5510 sayılı Kanunun 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen "verildiği tarih" olarak esas alınarak, bu tarihten itibaren 1 ay içinde ruhsatları SGK’ ya göndermeleri gerekmekte olup; bu süre içerisinde yapı ruhsatını göndermeyen belediyeler hakkında idari para cezası uygulanır.
Fiilin İşlendiği Tarihin Tespiti: İdari para cezasına konu fiil, ilgili kanunlar ile verilen yükümlülük yerine getirilmediği zaman işlenmiş sayıldığından, 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler idari para cezasına konu fiili, yükümlüklerini yerine getirmeleri gereken sürenin son günü itibariyle işlemiş sayılır. Bu kapsamda; yapı ruhsatının ruhsat sahibine veya vekiline teslim edildiği tarihten veya posta ile gönderilmiş ise tebliğ tarihinden itibaren başlamak üzere 1 aylık sürenin son günü fiilin işlendiği tarih olarak kabul edilir.
Sonuç olarak; asgari işçilik uygulamasına ilişkin SGK tarafından istenilen bilgi ve belgelerin 1 ay içinde SGK’ ya bildirilmemesi asgari ücretin 2 katı tutarında; ihale konusu işleri üstlenenlerin SGK’ya bildirilmemesi asgari ücret tutarında; işlem yaptığı kişilerin sigortalı olup olmadığını kontrol etmemesi veya sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri SGK’ ya bildirmemesi asgari ücretin 1/10’u tutarında; yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlere ilişkin bilgi ve belgeler ile bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgilerin verildiği tarihten itibaren 1 ay içinde SGK’ya bildirilmemesi her bir bildirim yükümlülüğü için asgari ücret tutarında belediyelere/belediye şirketlerine idari para cezası uygulanır.
Mahmut Çolak
Comments