Mevzuat uyarınca teknik hizmetler sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden hizmet binaları dışında, açık çalışma mahallerinde çalışanlara, çalışılan her gün için belirlenen oranlarda bir ek tazminat ödenmesi söz konusudur.
1. Giriş
Ek özel hizmet tazminatı ödemesinin değerlendirmesine geçmeden önce tazminata esas olan “Açık Çalışma Mahalleri” kavramının tanımının yapılmasında fayda vardır. Büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dâhil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ile yol gibi mahallere açık çalışma alanı denilmektedir. Buna göre kadrosu teknik hizmetler sınıfında bulunan personelin bu mahallerde yaptıkları fiili çalışmalar ile kontrollük hizmetleri de ek özel hizmet tazminatı ödemesi sonucunu doğuran faaliyetlerdir.
Makalemizde kamu personeli arasında “Arazi Tazminatı” olarak anılan “Ek Özel Hizmet Tazminatı” ile ilgili mevzuat, uygulama esasları ve bu konuda yapılan yaygın hatalı uygulamalar değerlendirilecektir.
2. Ek Özel Hizmet Tazminatının Mevzuat Açısından Değerlendirmesi
2.1 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun "Zam ve Tazminatlar" başlıklı 152’nci maddesinde,
“II- Tazminatlar: (Değişik: 20/3/1997 – KHK-570/9 md.)
Görevin önem, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro unvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar göz önüne alınarak bu Kanunda belirtilen en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dâhil) brüt tutarının,
...Teknik Hizmetler Sınıfına dâhil kadrolarda bulunan personelden açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara, bulundukları kadrolar esas alınmak suretiyle, çalışılan her gün için belirlenecek oranlarda ve üçer aylık dönemler itibarıyla toplamı 60 puanı aşmayacak şekilde, dönem sonlarında ödenmek üzere ek özel hizmet tazminatı verilebilir.
…
…kadar, bu nispetleri aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca belirlenecek esas, ölçü ve nispetler dâhilinde yukarıdaki tazminatlar ödenir.
…
Kamu kurum ve kuruluşları (Mahalli İdareler dâhil) bu maddede belirtilen zam ve tazminatları; hizmetin gerekleri ve mali imkânlarını dikkate alarak personeline Cumhurbaşkanınca belirlenen oran ve miktarlardan daha düşük bir oran ve miktar üzerinden ödeyebilirler.
Bu maddenin ikinci bölümünde yer alan tazminatlar damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi değildir.”
hükmü yer almaktadır.
2.2 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar
2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar eki Özel Hizmet Tazminatının düzenlendiği II Sayılı Cetvelin (E) Teknik Hizmetler Bölümünün 6’ncı sırasında ek özel hizmet tazminatının verilme esasları ve oranlar şu şekilde açıklanmıştır:
“Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden; büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dâhil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dâhil), çalışılan her gün için aşağıda gösterilen oranlarda ayrıca özel hizmet tazminatı ödenir. Faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarımı işleri açık çalışma mahalli kapsamında değerlendirilmez.
a) 1/a, b ve c sıralarında sayılanlara .............. : 3,0
b) 1/d sırası ile 2 nci sırada sayılanlara ..........: 2,0
c) 3 ve 4 üncü sıralarda sayılanlara ................: 1,2
Bu ek özel hizmet tazminatının ödenmesinde ilgililerin kadroları esas alınır. Tazminatın kimlere ödeneceği; iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır.
Ancak, bu şekilde ödenecek ek özel hizmet tazminat toplamı üçer aylık dönemler itibarıyla,
a) 1/a, b ve c sıralarında sayılanlara ............... : 60
b) 1/d sırası ile 2 nci sırada sayılanlara ...........: 40
c) 3 ve 4 üncü sıralarda sayılanlara .................: 24
oranlarını aşamaz.”
2.3. 160 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği
2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulanması sırasında ortaya çıkması muhtemel tereddütlerin giderilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla hazırlanan 160 seri No’lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin “C-II Sayılı Cetvele İlişkin Açıklamalar” bölümünün 6 ncı sırasında teknik hizmetler sınıfında olup açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler halinde, ilgili birim amirlerince belirleneceği ve ödemelerin görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Söz konusu tebliğde ayrıca;
“…
Buna göre, kadroları Teknik Hizmetler Bölümünün l ila 4 üncü sırasında sayılanlara, söz konusu ek özel hizmet tazminatının ödenebilmesi için;
a) Bu personelin büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları gibi “kapalı mahaller” dışında arazi, park, bahçe, şantiye, inşaat, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri, yol, tünel, demiryolu, büyük içme suyu, köprü, kıyı yapıları vb. açık çalışma mahallerinde görevlendirilmiş ve bu mahallerde fiilen çalışmış olmaları,
b) Söz konusu görevlendirmelere ilişkin olarak ilgili birim amirlerince belirlenen görev ve isimleri ihtiva eden listelerin ibrazı,
yeterli olacaktır.
Faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarım işleri açık çalışma mahalli kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Söz konusu ek özel hizmet tazminatı oranları, kontrol edilen cetvellerde gösterilmeyecektir.
Bu ödeme ilgililerin kadroları esas alınarak görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılacaktır. Söz konusu listeler programlanmış ve önceden bilinebilen işler dikkate alınarak hazırlanacak, muhtemel işler söz konusu listelerde yer almayacaktır.
İlgili birim amirlerince hazırlanan listelerde yer almamakla birlikte, yukarıda belirtilen açık çalışma mahallerinde fiilen çalıştığını tevsik edenlere, birim amirlerinin onayı ile söz konusu ödeme yapılabilecektir.
Birim amirleri, iş programlarını ve personelin bir önceki üç aylık dönemlerindeki büro içi ve büro dışı çalışmalarını dikkate alarak her üç ayda bir ek özel hizmet tazminatı ödemesi yapılacak personel listelerini yeniden gözden geçireceklerdir. Birim amirlerince düzenlenecek listelerde personelin unvanı, adı-soyadı ve görevlendirildiği işler ayrıntılı olarak yer alacaktır.
Üç aylık görevlendirme listeleri hazırlanırken önceki dönemler ve önceki yıllardaki iş programları ile personelin çalışma mahalleri göz önünde bulundurulacaktır…”
denilmek suretiyle konuya ilişkin açıklamalara yer verilmiş bulunmaktadır.
3. Ek Özel Hizmet Tazminatının Ödenmesine Dair Uygulama Esasları
3.1 Tazminatın Kimlere Ödenebileceğini Belirleme Yetkisi
2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar eki Özel Hizmet Tazminatının düzenlendiği II Sayılı Cetvelin (E) Teknik Hizmetler Bölümünün 6’ncı sırası “… tazminatın kimlere ödeneceği; iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir.” hükmüne göre, kadroları esas alınarak tazminatın kimlere ödeneceği, personelin görevli bulunduğu birim amirleri tarafından belirlenir.
3.2 Ek Özel Hizmet Tazminatının Ödenmesine İlişkin Gerekli Şartlar
Mevzuatta konuyla ilgili hükümler birlikte değerlendirildiğinde Ek Özel Hizmet Tazminatına ilişkin dört temel şart olduğu görülmektedir:
a) Görevlendirilen Personelin Kadrosunun Teknik Hizmetler Sınıfında Olması
Devlet memurları, görevlerin gerektirdiği niteliklere, sorumluluklara ve mesleklere göre sınıflara ayrılmış bu sınıflardan biri de “Teknik Hizmetler Sınıfı”dır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun "Tesis edilen sınıflar" başlıklı değişik 36’ncı maddesinin birinci fıkrasında hizmet sınıfları sayılmış olup, "II- TEKNİK HİZMETLER SINIFI" başlıklı bölümde teknik hizmet sınıfı oluşturan personel şu şekilde tanımlanmıştır:
"Bu Kanunun kapsamına giren kurumlarda meslekleriyle ilgili görevleri fiilen ifa eden ve meri hükümlere göre yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, jeolog, hidrojeolog, hidrolog, jeofizikçi, fizikçi, kimyager, matematikçi, istatikçi, yöneylemci (Hareket araştırmacısı), matematiksel iktisatcı, ekonomici ve benzeri ile teknik öğretmen okullarından mezun olup da, öğretmenlik mesleği dışında teknik hizmetlerde çalışanlar, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek Bölge Plancısı, 3437 ve 9/5/1969 tarih 1177 sayılı Kanunlara göre tütün eksperi yetiştirilenler ile müskirat ve çay eksperleri, fen memuru, yüksek tekniker, tekniker teknisyen ve emsali teknik unvanlara sahip olup, en az orta derecede mesleki tahsil görmüş bulunanlar, Teknik Hizmetler sınıfını teşkil eder."
Mevzuat uyarınca kişiye, ek özel hizmet tazminatı verilebilmesi o kişinin kadrosunun teknik hizmetler sınıfından olması gerekmektedir. Teknik hizmetler sınıfında olmayıp diğer genel idare hizmetleri, sağlık hizmetleri ve diğer hizmetler sınıflarında bulunan herhangi bir unvana sahip personelin, arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe gibi açık çalışma mahallerinde fiilen görev yapsalar bile ek özel hizmet tazminatının yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
b) Görevin Açık Çalışma Mahallinde Fiilen Yerine Getirilmesi
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152 nci maddesinin; “...Teknik Hizmetler Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara, …. ek özel hizmet tazminatı verilebilir…” ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında; “…arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), …ayrıca özel hizmet tazminatı ödenir.
…
Ödemeler görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır.”
hükümlerine göre; teknik hizmetler sınıfı kadrosunda bulunan personele açık çalışma mahallerinde verilen işler ile bu mahallerde yapılan kontrollük hizmetlerinde fiilen çalışılması ve bu çalışmanın yerine getirilmesinden sonra ek özel hizmet tazminatının ödenmesi söz konusudur.
160 seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde; büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dâhil), işletme, fabrika ve hizmet binaları gibi “kapalı mahaller” olarak açıklanmıştır. Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelin kapalı mahallerde görevlendirilmeleri veya burada yürüttükleri kontrollük hizmetleri için ek özel hizmet tazminatının ödenmemesi gerekmektedir.
Öte yandan; 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda “Faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarımı işleri açık çalışma mahalli kapsamında değerlendirilmez.” hükmüne yer verilerek, faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarım işleri açık çalışma mahalli olarak değerlendirilmemiş ve burada yürütülen kontrollük hizmetlerine dair hükme yer verilmemiştir. Bu anlamda; faal durumdaki hizmet binalarının, tadilat, bakım ve onarım işler işler ile kontrollük hizmetleri için ek özel hizmet tazminatının ödenmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Ancak yukarıda sayılan faal olmayan tesis ve binaları faal hale getirmek için bu mahallerde yapılan tadilat, bakım ve onarımlar ile bunların kontrollük hizmetleri için açık çalışma mahalleri yönünden bir sınırlamaya gidilmediği anlaşılmaktadır. Buralarda görevlendirilen teknik hizmetler sınıfı kadrosunda bulunan personel için ek özel hizmet tazminatının ödenmesi gerektiği kanaatindeyiz.
c) Açık Çalışma Mahallerinde Yapılacak Çalışmalar İçin Listelerin Hazırlanması ve Personel Görevlendirmesi
Bu ödeme ilgililerin kadroları esas alınarak görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılacak ödemeler için birim amirleri tarafından listelerin hazırlanmasında, programlanmış ve önceden bilinebilen işler dikkate alınmalıdır. Muhtemel işlerin bu listelerde yer almaması gerekir. Hazırlanan listelerde yer almamakla birlikte, açık çalışma mahallerinde fiilen çalıştığını tevsik edenlere, birim amirlerinin onayı ile söz konusu ödeme yapılabilecektir.
Birim amirleri, iş programlarını ve personelin bir önceki üç aylık dönemlerindeki büro içi ve büro dışı çalışmalarını dikkate alarak her üç ayda bir ek özel hizmet tazminatı ödemesi yapılacak personel listelerini yeniden gözden geçireceklerdir. Birim amirlerince düzenlenecek listelerde personelin unvanı, adı-soyadı ve görevlendirildiği işler ayrıntılı olarak yer almalıdır.
Dolayısıyla ek özel hizmet tazminat ödemesinde; fiilen çalışma, ödemelerde kadro unvanının dikkate alınması, açık çalışma mahalli, iş programları, düzenlenecek listelerde personelin unvanı, adı-soyadı ve görevlendirildiği işlerin ayrıntılı olarak yer alması, üçer aylık dönemler itibariyle ödeme yapılması gibi başlıca hususlar önem teşkil etmektedir.
ç) Süre Yönünden Gerekli Şartların Oluşması
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun "Zam ve Tazminatlar" başlıklı 152 nci maddesinde, “...Teknik Hizmetler Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara, …üçer aylık dönemler itibarıyla …ek özel hizmet tazminatı verilebilir…” denilmektedir.
2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında da; “… ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır.” ve 160 seri No’lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin “C-II Sayılı Cetvele İlişkin Açıklamalar” bölümünün 6 ncı sırasında; “…görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılacaktır.” düzenlemelerine göre tazminat, üçer aylık dönemin sonunda ödenecektir. Görev fiilen tamamlanmadan ödeme yapılması mevzuat düzenlemelerine aykırı uygulamalar ve kamu zararı oluşmasına sebebiyet verecektir.
Buna göre; birim amirlerince hazırlanan iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak çalışan personelin kadroları esas alınarak görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönemin sonunda ödeme yapılacaktır. Görevin fiilen yerine getirilmemesi veya üçer aylık dönemin sonuna gelinmeden ödemenin gerçekleştirilmesi mevzuata aykırı uygulama olarak ortaya çıkacaktır.
3.3 Tazminatın Hesaplanması
Ek özel hizmet tazminatı hesabında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152 nci maddesi uyarınca en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dâhil) brüt tutarı esas alınır.
657 sayılı Devlet Memurları 152 nci maddesi; “…üçer aylık dönemler itibarıyla toplamı 60 puanı aşmayacak şekilde, dönem sonlarında ödenmek üzere ek özel hizmet tazminatı verilebilir…” hükmünü içermektedir.
2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar eki Özel Hizmet Tazminatının düzenlendiği II Sayılı Cetvelin (E) Teknik Hizmetler Bölümünün 6’ncı sırasında (ilgili madde makalemizin 2.2 numaralı konu başlığında detaylı olarak paylaşılmıştır.) ödenecek özel hizmet tazminatı oranları izah edilmiştir.
Buna göre kadroları teknik hizmetler sınıfında bulunan, açık çalışma mahallerinde görevlendirilen ve bu görevlerini fiilen yapan personele üç aylık dönemler itibariyle her gün için;
a) Başmühendis, başmimarlar, yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, bölge plancısı ve şehir plancıları, jeolog, hidrolog, hidrojeolog, jeofizikçi, kimyager, fizikçi, jeomorfolog, arkeolog, matematikçi, istatistikçi, astronom, tütün eksperi olanlarla, teknik öğretmen unvanı alanlara günlük %3.0,
b) Unvanları sayılmayan diğer mesleki teknik yüksek öğrenimlilere ve en az iki yıl süreli mesleki teknik yükseköğrenim görmüş olan yüksek teknikerler, teknikerler ile tütün eksperlerine %2.0 ve
c) Lise üzerine en az 2 yıl mesleki teknik kurs görenler ile Lise dengi mesleki teknik öğrenim görenlere %1.2
oranlarında ek özel hizmet tazminatı ödenir.
Ek özel hizmet tazminatı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152 nci maddesi uyarınca en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarına, 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında her gün için öngörülen oranların (%3, %2 ve %1,2) uygulanması suretiyle hesaplanır.
Önceden en yüksek devlet memuru olarak Başbakanlık Müsteşarı kabul edilirken, 02.07.2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 178’nci maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye Ek madde 34 olarak işlenen;
“En yüksek Devlet memuru olan Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı ile …İlgili mevzuatta mali ve sosyal hak ve yardımlar ile emeklilik hakları bakımından Başbakanlık Müsteşarına ve en yüksek Devlet memuruna yapılan atıflar Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanına yapılmış sayılır.” madde hükmüyle en yüksek Devlet memuru Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı olarak değişmiştir.
Buna göre açık çalışma mahallerinde görevlendirilen personele ödenecek ek özel hizmet tazminatı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı gösterge ve gösterge tutarları toplamının aylık katsayı ile çarpımından oluşan brüt tutara, her gün için belirlenen tazminat oranının çarpımı suretiyle hesaplanacaktır.
Öte yandan üç aylık dönem sonunda ödenebilecek azami tazminat oranı sınırlandırılmıştır. Buna göre üç aylık dönemler itibariyle kadroları esas alınarak yukarıda a şıkkında sayılanlara %60, b şıkkında sayılanlara %40 ve c şıkkında sayılanlara %24 puana kadar ek özel hizmet tazminatı ödenebilecektir. Açık çalışma mahallerinde fiilen çalışılan her gün için hesaplanarak ödenecek ek özel hizmet tazminatının, üç ayın sonunda bu oranların altında kalması da mümkündür.
3.4. Ek Özel Hizmet Tazminatından Yapılacak Kanuni Kesintiler
2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152’nci maddesine göre yayımlanan “Devlet Memurlarına ödenecek zam ve tazminatlara ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı” nın “Parasal tutarlar ve kesintiler” başlıklı 2’nci maddesinin (b) bendinde belirtilen; “II ve III sayılı cetvellerde yer alan tazminatların miktarı en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dâhil), cetvellerde gösterilen oranların uygulanması suretiyle belirlenir. Bu suretle belirlenecek miktarlar, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.” hükmüne göre ek özel hizmet tazminatından damga vergisi haricinde gelir vergisi veya bir başka vergi kesintisi yapılmayacaktır. Madde hükmünde vergiden bahsedilmesinden dolayı hesaplanan tazminat prime esas kazanç kapsamında değerlendirilmelidir.
4. Denetim Raporları ve Yargı Kararları İncelendiğinde Yaygın Olarak Yapılan Hatalı Uygulamalar
Kamu idareleri bünyesinde bulunan farklı birimlerde görev yapan teknik, idari, sağlık vb. hizmet sınıflarında bulunan personelin kadrolarının esas alınması, görevlendirme süreçleri, belge düzeni vb. hususlarda uygulama birlikteliğinin oluşmadığı, bundan dolayı mevzuatına aykırı belge ve ödeme işlemlerine dayalı kamu zararının oluştuğuna muhtelif yargı kararları veya değerlendirmelerin olduğu görülmektedir.
Önceki dönemlerdeki denetim raporları ve yargı kararları dikkate alınarak yapılan inceleme sonucunda edinilen bilgilere göre aşağıda sıralanan hususlara kamu zararı niteliğinde ödemelerin oluştuğu ve uygulama hatalarının bulunduğu görülmektedir.
-Görev çizelgesinde göreve çıkıldığı belirtilen saatlerde ilgili personelin kurum bilişim sistemine göre kurumda olduğunun anlaşıldığı,
-Personelin yıllık izinli, raporlu, mazeret izinli veya bir başka görev için geçici görevli olduğu dönemlerde göreve çıktığının beyan edildiği ve buna göre tazminat ödendiği,
-Teknik hizmetler sınıfındaki personele, personelin arazide yapmış olduğu işlere ilişkin herhangi bir iş programı veya yapılan işlerin ayrıntılı olarak yer aldığı listeler olmadan ve ödeme yapılan personel için herhangi bir puantaj cetveli düzenlenmeden arazi tazminatının ödendiği,
- Açık alanlarında yapıldığı belirtilen çalışmaların faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarımı işleri ile ilgili olmasına rağmen, çalışmaların açık mahal çalışması kabul edildiği,
- Teknik hizmetler sınıfında yer alan unvanlarda görev yapan devlet memurlarına 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararda belirlenen sınırlara riayet edilmeyerek araziye çıkılan her gün için ek özel hizmet tazminatı ödendiği,
- Teknik Hizmetler sınıfında olmayıp Genel İdare Hizmetleri sınıfında bulunan yönetici ya da diğer personele ek özel hizmet (arazi) tazminatının ödendiği,
- Personel görevlendirme olurlarında hangi iş için hangi tarihte ve arazide ne iş yapıldığının belirtilmediği,
-Birim yöneticiliği görevini vekâleten yürüten ve kadrosu teknik hizmetler sınıfında bulunan personele, tazminatın ödenmesi kapsamına giren herhangi bir çalışması olmadığı, tüm mesaisini kurum binasında ve vekâlet ettiği görev alanı içerisindeki iş ve işlemlerle meşgul olarak geçirdiği halde kadrosunun bulunduğu birim tarafından adına puantaj doldurularak tazminat ödendiği,
-Kadrosu teknik hizmetler sınıfında bulunmakla birlikte açık çalışma mahallerinde fiilen çalışmayana tazminat ödendiği,
-Belediye Başkan Yardımcılığı veya müdürlük görevini yürüten ve kadroları teknik hizmetler sınıfında bulunan; Mühendis, Şehir Plancısı ve Tekniker gibi unvanlarda görev yapanlara, Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar ile 160 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen açık çalışma mahallerinde ve ek özel tazminatı ödemesini gerektiren işlerde çalışmadıkları halde arazi tazminatının maktu bir ücret gibi her ay maaş ile birlikte düzenli olarak ödendiği ve ödemeye ilişkin mevzuatta öngörülen belge ve cetvellerin düzenlenmediği,
- Sözleşmeli Personel" pozisyonlarında istihdam edilen personele mevzuatta öngörülmediği halde ödeme yapıldığı,
- Muhtemel işler için genel listeler hazırlanarak ödeme yapıldığı,
- Birim amirlerince belirlenen görev yerlerini ihtiva eden listelerde her personelin görevlendirileceği iş, çalışma yeri ve zamanının ayrıntılı olarak yer almadığı, onaylı puantaj listelerinde hangi işler için hangi günler araziye çıkıldığının ayrıntılı gösterilmediği ve belgelerin ödeme emrine bağlanmadığı, gibi kamu zararı doğuran ödemelerin oluştuğu ve ödeme belgesine bağlanacak belgelerde, içerik ve belge sayısı yönünden eksiklikler bulunduğu anlaşılmaktadır.
5. Sonuç
Sonuç olarak;
a) Kadroları teknik hizmetler sınıfında bulunan mühendis, mimar ve teknisyen unvanlı personelin, mühendislik alanlarına uygun (İnşaat Mühendisi, Mimar, Ziraat Mühendisi, teknisyeni, teknikeri vb.) yaptıkları işler için ek özel hizmet tazminatının;
Büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dâhil), işletme, fabrika ve hizmet binalarından tamamen bağımsız bir yerde olan arazi, park, bahçe şantiye, inşaat ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışması, (Belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dâhil),
Kadrolarının teknik hizmetler sınıfında bulunması,
İş programları ile birim amirlerince onaylanacak listelerde personelin unvanı, adı-soyadı ve görevlendirildiği işlerin ayrıntılı olarak yer alması,
Üçer aylık dönemler itibariyle ödeme yapılması,
hallerinin varlığı halinde, günlük hesaplanarak ve kazanılmış bir mali hak ve yıl boyunca devamlılık arz edecek şekilde maaşın bir unsuru olmadığı dikkate alınarak tazminat ödenmesi,
b) Üçer aylık ayrıntılı işlerin gösterildiği listeler hazırlanırken, açık çalışma mahallinde çalışmaları yürütecek personelin dönem öncesinde (Üçer aylık) görevlendirilmeleri ve bu görevin kendilerine tebliğ edilmesi,
c) Birim amirlerinin, iş programlarını ve personelin bir önceki üç aylık dönemlerindeki büro içi ve büro dışı çalışmalarını dikkate alarak her üç ayda bir ek özel hizmet tazminatı ödemesi yapılacak personel listelerini yeniden gözden geçirmeleri,
d) Büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dâhil), işletme, fabrika ve hizmet binaları kapalı mahaller ile burada yapılan kontrollük hizmetler için ödeme yapılmaması,
e) Hazırlanan listelerde yer almamakla birlikte, açık çalışma mahallerinde fiilen çalıştığını tevsik edenlere, birim amirlerinin onayı ile söz konusu tazminatın ödenmesi,
f) Ek özel hizmet tazminatından damga vergisi haricinde gelir vergisi kesintisinin yapılmaması,
g) Açık çalışma mahallinde yaptırılan işlerin, ilgili birimin Birim Faaliyet Raporu ile kurumun İdare Faaliyet Raporunda gösterilmesi,
gerektiği değerlendirilmektedir.
Yazarlar:
Sedi KAVAK / İç Denetçi Anadolu Üniversitesi Engin KÜKRER / İç Denetçi, CGAP Eskişehir B.B. ESKİ Genel Müdürlüğü
KAYNAKLAR:
1.657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu
2. 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar
3. 160 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği
4. T.C. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu Denetçiliği Kurumunun (Ombudsmanlık) 22.09.2022 tarih ve 2022/12236-S.22.18693 sayılı Kararı
5. T.C. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu Denetçiliği Kurumunun (Ombudsmanlık) 31.05.2022 tarih ve 2022/6873-S.22.10553 sayılı Kararı
6. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 25.05.2022 tarih ve E-53773008-622.02-3715791 sayılı yazısı.
7. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 10.08.2022 tarih ve E-53773008-622.02-4296659 sayılı yazısı.
8. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 16.05.2023 tarih ve E-53773008-622.02-6434856 sayılı yazısı.
9. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün 02.10.2014 tarih ve 64314391-110.01.12.03-(115521-693)-8498 sayılı yazısı
10. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün 20.01.2022 tarih ve E-24010506-206.01.01-38916438 sayılı yazısı.
11. Muhtelif Danıştay ve Sayıştay Daire Kararları